مستمری بازنشستگی:
- مشمولان مستمری بازنشستگی
- چگونگی محاسبه مستمری بازنشستگی
- حمایت های سازمان تامین اجتماعی از بازنشستگان
- مدارک لازم جهت درخواست برقراری مستمری بازنشستگی
پایان دوران کار سازمان یافته هر فرد، به مرحله ای از مراحل عمر می انجامد که در اصطلاح دوران بازنشستگی خوانده می شود. اگر روزگاری انسانها برای زیستن و تامین معاش تا واپسین روزهای عمر خود، ناگزیر از کار و تلاش بودند، تمدن و شهرنشینی و دستاوردهای علمی و فنی ناشی از آن، به انسانها امکان داده است بی آنکه زیانی به روند رشد و تکامل جوامع وارد شود، فراغت را میان خود توزیع و سالهای کار سازمان یافته محدود کنند. بازنشستگی در واقع روشی برای توزیع فراغت میان افراد بشر است.
پرداخت مستمری بازنشستگی و تامین شرایط زندگی مناسب برای بیمه شدگان به هنگام بازنشستگی، یکی از کارکردهای اصلی نظام بیمه های اجتماعی است و سازمان تامین اجتماعی بعنوان محوری ترین بخش نظام بیمه های اجتماعی کشور، در قبال دریافت حق بیمه از بیمه شدگان در دوران اشغال آنان مسئولیت پرداخت مستمری و تامین و ارائه خدمات درمانی به بیمه شدگان و خانواده آنان را در هنگام بازنشستگی برعهده دارد.
چه کسانی می توانند بازنشسته شوند؟
بیمه شدگانی که به سن قانونی (60 سال سن تمام برای مردان و 55 سال تمام برای زنان) برسند در صورتی که دارای حداقل سابقه پرداخت حق بیمه برای سال مورد نظر باشند، می توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
حداقل سابقه پرداخت حق بیمه تا تاریخ 81/7/14 ، 10 سال بوده و پس از آن با گذشت هر سال، یک سال به این سابقه اضافه می شود تا به 20 سال برسد. اما در چند مورد استثناهایی وجود دارد:
- وقتی که بیمه شده مرد یا زن حداقل 30 سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، سن وی برای بازنشستگی از 60 سال به 50 سال برای مردان و از 55 سال به 45 سال برای زنان کاهش می یابد.
- وقتی بیمه شده مدت حداقل 20 سال متوالی و یا 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می تواند بدون توجه به شرط سنی درخواست بازنشستگی نماید.
- هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور، یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.
- بیمه شدگانی که حداقل 35 سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، شرط حداقل سن برای بازنشستگی آنان حذف می شود و این عده از بیمه شدگان با هر سنی می توانند درخواست بازنشستگی کنند.
- زنان بیمه شده مشمول قانون کار با 20 سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه و 42 سال سن با 20 روز حقوق می توانند بازنشسته شوند.
به خاطر داشته باشید:
بازنشستگی و درخواست آن بعهده بیمه شده است و کارفرما نمی تواند بیمه شده را وادار به بازنشسته شدن کند و یا از سازمان تامین اجتماعی بخواهد که بیمه شده را بازنشسته کند. در این مورد تنها یک استثنا وجود دارد. در مواردی که بیمه شده مرد دارای 65 سال تمام و بیمه شده زن دارای 60 سال تمام یا بیشتر از آن بوده و حداقل سابقه لازم و قابل قبول را در تاریخ تقاضای بازنشستگی داشته باشد، کارفرما می تواند بازنشستگی آنان را از سازمان تامین اجتماعی درخواست کند.
مستمری بازنشستگی چگونه محاسبه می شود؟
در تعیین میزان مستمری قابل پرداخت به بازنشستگان تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی، دو عامل سابقه پرداخت حق بیمه و حقوق و مزایای مبنای کسر حق بیمه، نقش اساسی را ایفا می کند. برای تعیین میزان مستمری متعلقه به هر فرد بازنشسته، پس از محاسبه متوسط مزد یا حقوق بیمه شده، عدد بدست آمده در سابقه پرداخت حق بیمه ضرب شده و سپس عدد حاصله بر 30 تقسیم می شود. متوسط مزد یا حقوق بیمه شده نیز از مجموع مزد یا حقوق مبنای کسر حق بیمه در آخرین دو سال اشتغال بیمه شده تقسیم بر عدد 24 بدست می آید. به این ترتیب در واقع مزد یا حقوقی که بیمه شده در آخرین دو سال پایان کار خود دریافت می کند و حق بیمه ماهانه او بر مبنای آن محاسبه می شود، نقش مهمی در تعیین مستمری بازنشستگی دارد.
بازنشستگان تامین اجتماعی از چه حمایتهایی برخوردار هستند؟
بازنشستگان تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی علاوه بر دریافت مستمری از این سازمان، از خدمات درمانی که در مراکز درمانی ملکی و مراکز درمانی طرف قرارداد تامین اجتماعی ارائه می شود، برخوردار هستند. استفاده از خدمات مراکز درمانی ملکی سازمان تامین اجتماعی در سراسر کشور برای بازنشستگان این سازمان و افراد تحت تکفل آنان رایگان است. بازنشستگان تامین اجتماعی همچنین در مراجعه به پزشکان و مراکز پزشکی طرف قرارداد این سازمان نیز با پرداخت مبلغ ناچیزی بعنوان فرانشیز از خدمات آنها استفاده می کنند.
اجرای این طرح اختیار و قدرت انتخاب بازنشستگان برای مراجعه به مراکز درمانی ملکی سازمان تامین اجتماعی و بیمارستان های دانشگاهی و خصوصی را افزایش داده است. پرداخت عیدی، حق اولاد و حق عائله مندی، حق سنوات مازاد بر 20 سال و ارائه کالابرگ کالاهای اساسی از دیگر اقداماتی است که از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بهبود شرایط زندگی بازنشستگان تحت پوشش این سازمان انجام می شود.
فراموش نکنید!
- سوابق بیمه ای خود را در یکی از شعب تامین اجتماعی متمرکز کنید و اگر در شعبه دیگری هم سابقه پرداخت حق بیمه دارید موضوع را به شعبه ای که در حال حاضر حق بیمه خود را به آن می پردازید، اعلام کنید.
- فرزندان پسر بازنشستگان تا سن 20 سالگی و در صورت اشتغال به تحصیل و فرزندان دختر تا زمانی که شوهر اختیار نکرده و شاغل نباشند و تحت تکفل والدین قرار داشته باشند، می توانند به تبع والدین خود از خدمات درمانی تامین اجتماعی استفاده نمایند.
- چنانچه بیمه شده ای بیش از 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، سوابق بیش از 30 سال وی حداکثر تا 35 سال در محاسبه مستمری وی منظور خواهد شد.
- در پرداخت مستمری به بازنشستگان تحت پوشش تامین اجتماعی محدودیت و سقفی وجود ندارد و متوسط مزد یا حقوق مبنای کسر حق بیمه در آخرین دو سال پایانی اشتغال بیمه شده، مبنای اصلی محاسبه مستمری استحقاقی بازنشستگی وی می باشد.
برای درخواست مستمری بازنشستگی چه مدارکی لازم است؟
- ارائه اصل و تصویر تمام صفحات شناسنامه و کد ملی
- تکمیل تقاضانامه بازنشستگی